Category:Adlewyrchiadau

 “Gad i unrhyw un gyda clustiau, wrando!”
Yr Iesu yn St Matthew 13-1-9, 18-23. 

”Maen’t yn ceisio ein dinistro ond cyn belled ac ‘rydym yn parhau i ddod yma a chwarae cerddoriaeth, ni yw’r glaswellt cyntaf i ddod allan o’r adfeilion.”
Brawd, heb ei enwi, i arweinydd Dalia Stasevska, ynglyn a chwarau Bach yn y neuadd cyngerdd a ddinistrwyd yn Bucha, Ukraine.

Dihareb yw efengyl heddiw – chwedl bydol gydag ystyr nefol – ac yn un o’r saith diharebion ym mhennod 13 o St Matthew.
Yn anhebyg i’r diharebion eraill, lle mae’r Iesu yn eu cymharu a digwyddiadau yn nheyrnas y nefoedd, mae’r ddihareb yma yn cychwyn gyda ffarmwr yn mynd allan i hau hadau, delwedd cyfarwydd i’w gynilleidfa wledig.
Mae’r Iesu yn son am hau hadau drwy ddarlledu, lle mae’r hadau’n cael eu gwasgaru wrth law dros dirwedd go eang.
Yn y ddihareb, mae’n glanio ar bedwar fath o dir; y llwybr, lle gafodd ei fwyta gan adar, tir carregog, lle mae’n tyfu’n gyflym ond, heb wraidd dyfn, yn marw’n sydyn , pridd lle mae’r chwyn yn ei dagu a tir da lle mae’r hadau’n cynhyrchu cynhaeaf ardderchog.
Gorffen yr Iesu drwy orchymyn y rhai gyda clustiau – i wrando, ac wrth i hyn ddrysu’r disgyblion, mae E’n siarad yn fwy plaen gyda nhw.

Tydi’r hadwr ddim yn cael ei enwi ond mae’r hedyn a’r hyn sy’n digwydd iddo yn cael disgrifiad fanylach.
Mae’r graen sy’n syrthio ar y llwybr caled yn adlewyrchu’r galon-galed sy’n clywed Ei eiriau ond ddim yn ymateb iddynt, neu’n cael eu dwyn ymaith gan ddrwg weithredu.
Awgryma’r “hadau sy’n syrthio ar dir garregog” fod rhai dilynwyr yn frwdfrydig i ddechrau ond yn ymadael pryd mae bywyd yn mynd yn anodd.
Ar dir dreiniog mae problemau a phryderon bywyd yn medru tagu tyfiant newydd ond mae’r rhai sy’n clywed ac yn ymateb yn medru bod yn ffrwythlon iawn. Maen’t yn ymateb i’r newyddion da ac yn gwrthod ddrwg-weithredu tra’n dioddef anhawsterau a threchu gofalon y byd.

Beth bynag, allweddol yw haelioni – neu gwastraff – yr hadwr.
Medir balu tir caled er mwyn tyfiant haws, medir dynnu chwyn a drain a cherrig er mwyn i’r hedyn gael chware teg – ond tydi’r hadwr yma heb wneud dim am hyn.
Mae’n gwasgaru’r hadau yn hael lle bynag mae’n dewis – efallai gwastraffwyd darn ohono, ond efallai tyfai hefyd er ei fod yn syrthio gyda hap a siawns. Bydde ffarmwr da yn paratoi ei dir yn drwyadl cyn hau’r hadau a gwybyddont y disgyblion hynny.

Efallai dyna paham nac ydynt yn ei ddeallt ond, drwy rannu ystyr y ddihareb gyda’r disgyblion ond nid y dorf, mae Ei eiriau ynglyn a gwrando yn ogystal a chlywed, yn allweddol.
Drwy siarad mewn ffordd gyfrinachol gorchmynai’r Iesu iddynt ddadansoddi Ei eiriau ynglyn a theyrnas Duw yn cael mynediad i’w bywydau mewn llefydd ac ar adegau annisgwyl.

Hael yw cariad Duw – caiff lawer y cyfle i glywed ac i ymateb – ond bydd lawer yn ymadael hefyd.

Mae gobaith i’r rhai sy’n derbyn, ac ymateb, i’r gair – Duw neu’r Iesu yw hauwyr yr hadau ond mae gofyn i’r disgyblion ymateb hefyd.
O bosib byddent yn medru paratoi’r tir drwy dynnu ymaith rhwystredigion i gynnydd y gair – ond allweddol yw’r hadwr, tra fod yr hadau yn tyfu ble bynag maen’t yn glanio.

Heddiw, efallai, tydi hyn yn cyfri’ dim yng nghyd-destyn meusydd enfawr a pheiriannau hadu grymus a ddefnyddir gan ffarmwyr, ond wythnos yma mae brwydr llym wedi arddangos rhwng wahanol ddarlledwyr, yn ystyr cyfoes y gair.
Ar ol honiadau am gamymddwyn rhywiol yn y Sun a’r BBC, datgelwyd enw Huw Edwards yn gyhoeddus, yr hyn a arweiniodd iddo ymweld a ysbyty, yn dioddef gyda salwch meddwl difrifol.

Anghenus yw hau hadau ar y tir orau er mwyn tyfiant da, felly y Gwir, sydd wedi ei faeddu wrth ystyried digwyddiadau’r wythnos dwaethaf.

Ta waeth, allan o’r dinistr, efallai daw dehongliadau newydd o’r hyn a glywid a ddywedwyd, fel y datblygodd eginiau newydd yn y neuadd cyngerdd yn yr Iwcrain.

Yma yn nyffryn Melangell, gwelwyd eginau gwyrdd yn tyfu ar ol cynhaeaf y goedwig pinwydden ar ochor y mynydd a dinistr y tirwedd a achoswyd.

Be sy’n cael ei hadu yn ein calonnau neu ein bywydau, a lle mae eginau tyfiant newydd yn arddangos wrth i ni wrando ar ein calonnau yn ogystal a’n clustiau?

Gyda fy ngweddion,
Pob Bendith,
Christine,
Gwarcheidwad.

“28 Deuwch ataf fi bawb a’r y sydd yn flinderog ac yn llwythog, a mi a esmwythâf arnoch.”
Yr Iesu yn Matthew 11:16-19, 25-30. 
 
‘Sunset and evening star and one clear call for me! And may there be no moaning of the bar when I put out to sea.’
O bennill Tennyson ‘Crossing the Bar’.

 Heddiw yw Dydd Sul y Mor ac efallai fod yn rhyfedd ei ddathlu mewn man glodirol fel hyn ond rydym ni ‘gyd yn fwy ddibynnol ar forwyr nac rydym efallai yn sylweddoli.
Mae dros 1.5 miliwn o forwyr yn trosglwyddo dros 90% o nwyddau’r byd ac, pan ystyriwyd oll lyngesau a gwasanaethau achub y byd, mae’n bywydau ac economi yn cael eu dylanwadu gan bobl sy’n ddiarth i ni a rhai rydym yn anymwybodol ohonynt.
Medryd eu bywydau, a bywydau eu teuluoedd, cael eu amharu gan amgylchiadau gwaith, gan eu bon’t yn amal i ffwrdd o gartref am gyfnodau hir – weithiau i fynnu at flwyddyn – a medrid hyn achosi teimladau o unigrwydd ac iselder ysbryd.
Roedd gwyliau ar y tir fawr ddim yn bosib weithiau yn ystod y pandemig ac mae cynnydd mewn costau yn medru golygu llai o weithwyr ac oriau hir, sy’n medru arwain at orflinder. Mae’n bwysig cofio amdanynt, yn enwedig pryd mae darpariaeth wedi bod yn brin yn ddiweddar, gyda canlyniadau i gynhyrchwyr a morwyr yn ogystal a defnyddwyr.
Heddiw mae llongau trafnidiol a llyngesol enfawr yn medru ar anturiaethau mawr, ond yn adeg yr Iesu, roedd y cychod bach pren a adnabyddai yn ddigonol ar gyfer cyfryngu’r Efengyl i bob rhan o’r byd.
 Mae yna sawl chwedl am yr Iesu’n defnyddio cychod ac ymateb i’r tywydd yn ogystal a teithiau efengylaidd Pawl yn ol Actau’r Apostolion. Nid oeddynt bob tro’n esmwyth ac mae straeon o’r Beibl o anghytfodau, fel rhwng Pawl a Barnabas, a wahanasant a mynd a’r Efengyl i wahanol gyfeiriadau.
Na fyddent ar y mor cyhud a morwyr heddiw, felly mae gwaith caplaniaid yn y porthladdoedd yn arbennig o bwysig o safbwynt diogelwch y dyddie yma.
Un engraifft o hyn yw llong yn cyrraedd gogledd ddwyrain Lloegr yn ddiweddar gyda 22 o longwyr ar y bwrdd.
 Pryd fynychodd tim o’r elusen Catholig, Stella Maris, roedd yn amlwg fod ehywbeth o’i le ac ma’u adroddiad yn datgelu:
“Daeth yn amlwg fod y criw o dan bwysau corfforol a meddyliol aruthrol.
Datgelodd un ei fod dim ond yn cael ddwy awr o gwsg pob nos ar y daith i Teesport o’r Unol Daliaethau, oherwydd ei fod wedi gorweithio ac o dan bwyse meddwl aruthrol.
Roedd hefyd yn poeni fod y criw yn methu a gweithredu’n ddiogel oherwydd gorflinder.”
Stella Maris Sul y Mor.
 Cyfeiriodd Stella Maris y sefyllfa at yr awdurdodau priodol a mi ddwynwyd y llong iddynt o dan ddeddf morwrol, er mwyn i’r morwyr cael ysbaid ar y tir mawr a mi cafodd 11 fynd adref i’w gwledydd.
Darparwyd y gorphwys a soniodd yr Iesu amdano, yn Ei enw gan y tim a oedd yn archwilio diogelwch y morwyr ac mae’n atgofiad fod costau ein nwydda yn llawer uwch nad ydym yn sylweddoli ar adegau.
Yn yr eglwys lle wnes i wasanaethu ar ol cael fy ordeinio roedd yno Reithor a oedd yn perthynog ar gwch cul a mi wnaeth drefnu ei gyplu a ysgraff a mynd a’r grwp ieuenctid i ffwrdd ar y camlesi am wythnos.
 Yr unig berson i syrthio i’r dwr gydol yr amser oedd finne ac, wrth i fy’nhraed gyffwrdd a’r mwd llithrig ar y gwaelod a’r dyfroedd budr godi at fy ngwddw, roeddwn yn ymwybodol fy mod yn ddibynnol ar rhywun arall i fy’n achub, gan nad oedd yn bosib i mi wneud hynny fy hun.
Beth oedd yn ddryslud oedd chwerthin dibendraw fyng nghymdogion ar y cwch ond cefais fy’nhynnu ar y bwrdd ac roedd popeth yn iawn erbyn y diwedd.
Pryd symudais blwyf nes ymlaen, adroddodd y Rheithor wrth yr Esgob fod fy amser fel Curad wedi bod yn llwyddiannus ymhob agwedd ond am forwriaeth!
Roedd yn tynnu coes ond mae pob eglwys hefyd yn long, arch achub lle mae mordaith ddiogel ar gael drwy stormydd bywyd, gyda’r Iesu ar y llyw a’r addolwyr fel criw – neu, weithiau, mutinwyr!

 Eistedd y gynilleidfa yn y corff (saesneg “nave” o’r Lladin “navis” am gwch) a mi fydd adegau i bob un ohonom lle byddem yn ddibynnol ar eraill i’n achub neu am ofal – a nhwythau arnom ninnau.
Efallai fod geiriau Tennyson am y daith sy’n ein disgwyl ni gyd, wrth fentro o’r bywyd yma at y nesa yn addas ar ddydd Sul y Mor;
“For tho’ from out our bourne of Time and Place the flood may bear me far,
I hope to see my Pilot face to face when I have crost the bar.” Crossing the Bar.

Gyda fy ngweddion,
Pob Bendith,
Christine,
Gweinidog Gwarcheidwad.

“ Y neb sydd yn eich derbyn chwi, sydd yn fy nerbyn i; a’r neb sydd yn fy nerbyn i, sydd yn derbyn yr hwn a’m danfonodd i.”
Yr Iesu yn St Matthew 10:40-42. 

’The whirligig of time brings in his revenges.’ Shakespeare, yn Twelfth Night, Act 5.

Yn fuan ar ol cychwyn yn St. Melangell, ar ol deffro’n gynnar, penderfynais fynd ati i wneud gwaith bydr o gwmpas y ty, mewn hen ddillad, cyn cychwyn fyng nghyfrifoldebau fel Gwarcheidwad.
Roeddwn yn glanhau lludw pan gwympodd y badell o’r tan goed a beuddu fy jins carpiog gyda’r cynnwys! Roeddwn hefyd yn ymwybodol o smotiau hyddug ar fy ngwyneb ond, ar fin cymeryd cawod, feddyliais dim fwy amdano.
Cyn i mi gael cyfle i olchi fy nwylo hyd yn oed, roedd yna guriad ar y drws.
Disgwyliais weld fy nghymdoges ond, er blinder i mi, yno yn sefyll oedd gweinidog Orthodox Rwsiaidd mewn gwisg priodol, hyd yn oed gyda bwcleiaid ar ei sgidie.

“Bore Da”, medde fo, “rhaid mae’r forwyn ydych chi, ydi’r Warcheidwad adre’ ?”

Roedd fy nghroeso ddim fel y disgwylir!

Yn efengyl heddiw mae’r Iesu yn cynghori Ei ddeuddeg Disgybl ynglyn a be sydd o’u blaenau ac mae’n son am groeso gan y rhai mae wedi eu gyrru atynt.
Mae’r Iesu yn deuthyn’t fod eu croeso yn cynnwys Ef a’r Un a’i yrrodd.

Yr anhawster ynglyn a chael eich croesawu, beth bynnag, yw cyfleuster amserol yr ymweliad, ac un o’r gwersi cynnar a ddysgais oedd i ddisgwyl yr annisgwyl yma.
Cynhwysir hyn gyrhaeddiad hwyr parti o Groegiaid un noson am 9.30 y nos – roedd eu bws mini wedi torri lawr a roeddynt ar eu ffordd i Lundain erbyn bore, ond yn benderfynnol o weld eglwys St. Melangell cyn yrru drwy’r nos a dal i fynny gyda’u rhaglen.
Roeddynt yn oer, llwglyd a blinedig ond yn mynnu cael gweddio wrth y Shrin.

Tra roeddynt yn cynnal y wasanaeth, mi wnes bryd iddynt a mi roedd yn hwyr ar ol hanner nos arnynt yn ymadael, wedi blino erbyn hyn ond yn llawen oherwydd medru gweddio yma.
Gwnaeth eu ymroddiad argraff arnaf a dangos wahaniaeth croesawgar i’r drefn bresennol lle mae eglwysi yn cae neu cael eu anwybyddu oherwydd diffyg cefnogaeth.

Golygwyd y pandemig fod pwyll yn blaenoriaethu dros dangos croeso at ein gilydd a mae rhai yn dal i ddioddef y canlyniadau.
Beth bynnag, darganfuwyd moddion eraill o fod yn groesawys ar lein neu o bellder a mae rhain hefyd yn cael dylanwad.
Mae’r un yn gydbwysol a’r llall a, fel sgrifennodd Shakespeare yn Twelfth Night, “The whirligig of time brings in his revenges.”
Tegan sy’n chwildroi yw whirligig, atgof fod “yr hyn sy’n mynd o gwmpas yn dod o gwmpas” mewn bywyd hefyd.

Mae’r cyfleon i groesawu rhywun, neu beidio, a chael croeso ganddynt yn creu’r cyfle i ni groesawu’r Iesu a’r Un a yrrodd Ef – boed ni’n barod neu beidio!

Gyda fy ngweddion,
Pob Bendith,
Christine.

“26 Am hynny nac ofnwch hwynt: oblegid nid oes dim cuddiedig, a’r nas datguddir; na dirgel, a’r nas gwybyddir. 27 Yr hyn yr ydwyf yn ei ddywedyd wrthych chwi yn y tywyllwch, dywedwch yn y goleuni: a’r hyn a glywch yn y glust, pregethwch ar bennau’r tai.”

Yr Iesu yn efengyl heddiw, Mathew 10: 24-39.

“Darllenais erthygl a ddywedodd fod yna dair air yn yr iaith Saesneg sy’n adnabyddus ar draws y blaned, sef; Coca Cola, Duw, a’r Titanic”.

Stockton Rush, CEO OceanGate, a farwodd ar fwrdd y Titan.

Mae arwyddocad ychwanegol i eiriau’r Iesu yng nghyd destun diflanniad Titan, y llong danfor a oedd yn eiddo i OceanGate, a gollwyd mewn tywyllwch yn ddiweddar, wrth i’r rhai ar ei fwrdd ceisio plymio at weddillion y Titanic, ar lawr y mor  3,800 medr islaw.

Credwyd yn awr fod ffrwydiad drychinebus wedi lladd y pum dyn yn fuan ar ol eu disgyniad ond, am gyfnod, clywid taro gan y rhai oedd yn ceisio eu hachub, gan hybu rhywfaint o obaith.

Toedd hynny ddim yn bod ond be oedd yn drawiadol oedd y cydweithredwch technolegol a morwrol rhwng llyngesau o Canada, America a Ffrainc, mewn archwiliad rhyngwladol a ddarganfodd y gweddillion, a hynny felly yn tystiolaethu fod bob obaith o’u hachub yn ofer.

Bydd y cydweithrediad yn parhau wrth i’r darnau cael eu dwyn o waelod tywyll y mor, a’u ailcynhwyso yn y goleuni wrth i arbennigwyr ceisio penderfynnu be achosodd hyn, ac ymchwiliadau ar gychwyn. Fel ddywedodd teulu Hamish Harding, “ os oes unrhyw gysur i ni allan o’r drychineb yma, mi collasom ef tra roedd yn gwneud yr hyn roedd yn ei garu. Rydym yn gwybod bydde Hamish yn ofnadwy o falch o weld sut mae gwledydd, arbennigwyr, cydweithwyr yn y diwydiant, a chyfeillion wedi ymuno yn y chwilio a rydym yn ddiolchgar o’r galon iddynt am eu ymdrechion.”

Mewn cyferbyniad, sefyllfa wahanol iawn sy’n wynebu y rhai a gollasant eu hanwyliaid ar ol i gwch ordrwm a mudwyr foddi oddiar arfordir gwlad Groeg. Achubwyd rhai ond mae cannoedd dal ar goll a mae’n bosib fydd eu cyrff byth yn dod i’r golwg, yn debyg i’r rhai ar fwrdd Titan. Beth bynag, tra oedd y twristiaid cyfoethog ar fwrdd y Titan yn medru fforddio $250,000 yr un am eu siwrne ‘roedd lawer o’r mudwyr wedi benthyca’n drwm am eu siwrne, gyda un teulu wedi colli saith aelod. Gwynebwyd ddyledion mawr gan deuluoedd y rhai a gollwyd, heb yr incwm rhagweladwy o’r gyrfeuydd newydd a ddisgwyliwyd.

Gyda hwyrfrydigwydd honedig awdurdodau wlad Groeg i’r drychineb oedd yn datblygu a chymlethdod ymatebion rhyngwladol i fudo anghyfreithlon, be fydd yn digwydd i’r rhai a effaithwyd mor ddrwg?

Mae’r Iesu’n awgrymu fod yr hyn a guddwyd yn cael ei ddatguddio a fod yr hyn sy’n digwydd yn y tywyllwch yn cael ei fynegi ar ol i’r goleuni ei arddangos. Wrth i’r archwyliadau barhau, bydd y darnau ar lawr mor yn adrodd yr hanes am be a ddigwyddodd, yng ngolau dydd – ac efallai fydd lawer iawn yn cael ei ddatguddio.

 Roedd y rhai ar fwrdd y Titan yn ogystal a’r rhai ar long y mudwyr yn ymwybodol o’r peryglon, ac, mae’n debyg, yn ystyried eu bon’t yn werth gwynebu. Yn yr achosion yma, roedd y canlyniadau ddim fel y gobeithwyd ond maen’t yn arddangos lawer am yr hyn sy’n cael ei werthfawrogi mewn bywyd – er fod y Titanic wedi cymeryd pum bywyd arall a Coca-Cola o flaen Duw mewn adnabyddiaeth geiriau!

Gyda fy ngweddion,

Pob Bendith,

Christine,

Gwarcheidwad.

“  Ac un a ddywedodd, Gan ddychwelyd y dychwelaf atat ynghylch amser bywoliaeth; ac wele fab i Sara dy wraig. A Sara oedd yn clywed wrth ddrws y babell, yr hwn oedd o’i ôl ef. 11 Abraham hefyd a Sara oedd hen, wedi myned mewn oedran; a pheidiasai fod i Sara yn ôl arfer gwragedd. 12 Am hynny y chwarddodd Sara rhyngddi a hi ei hun,”

Proffwydaeth cywir yn Genesis 18: 1-15, er anghrediniaeth Sara.

“Grace a’i chyfaill, syrthasant gyda’u gilydd, a dim ond rhaid cyfeillgarwch at bawb. Rhaid i chi garu pawb, a hoffwn petai fwy ohono.. Roedd hi’n caru bod yma ac yn caru chi i gyd. Ddyle chi gyd deimlo bendith mawr.”

Sanjoy Kumar, tad un o’r myfyrwyr a lofruddwyd yn Nottingham.

Heddiw yw Sul y Tadau, traddodiad Americanaidd gyda’i darddiad yn nhrychineb cloddio ym 1908, pan gynhaliwyd wasanaeth coffau 362 o ddynion a laddwyd yng Ngorllewin Virginia, yn gadael ar ol gweddwon a dros fil o blant. Felly mae’n addas ei gofnodi heddiw o ystyried gymaint o drychinebau teuluol sy’n digwydd dros y byd yr wythnos yma. Mae dros 500 o bobol, 100 ohonynt yn blant, ar goll o gwch yn llawn mydwyr a suddodd oddiar arfordir wlad Groeg; yn ol y BBC mae’n debyg fod y marwolaethau yn y rhyfel rhwng Iwcrain a Rwssia lawer uwch na amcangyfrifwyd; teulu wedi ei ddarganfod yn farw mewn fflat yn Hounslow; lladdwyd dri person ac anafwyd eraill yn Nottingham – gymaint o blant ac oedolion wedi eu lladd, gymaint o boen a phrofedigaeth i’w ddioddef. Ymhellach ac efallai fydd teuluoedd y rhai a laddwyd mewn rhyfel neu oddiar arfordir wlad Groeg byth yn gwybod lle mae eu annwylion, nac yn medru talu i ddod a nhw adref i’w claddu – ffawd ofnadwy iddynt i gyd gorfod goroesi tra fod peryglon ofnadwy yn cael eu gwynebu mewn gobaith o fywyd gwell.

Er, ochor yn ochor a hyn mae geiriau o obaith a lefarwyd gan rieni a phlant  rhai a laddwyd yn Nottingham.

Soniodd mab Ian Coates, rheolwr poblogaidd yn yr ysgol, am y pethau syml y mwynhaodd; ei wyrion, pysgota a chefnogi tim peldroed Nottingham Forest.

Roedd Ian yn nesau at ymddeol ac roedd y ddau myfyriwr yn cwblhau eu blwyddyn gyntaf o astudio.

 Gymaint o golled, gymaint o gyfle am ddicter a chwerwder – er hynny, crefodd fam Grace ar ei gwrandawyr, “Daliwch dim casineb sy’n gysylltiedig a lliw, rhyw, na chrefydd”, tra roedd ei thad yn son am Grace fel Bendith.

Am ddewrder yn wyneb trychineb, dewis pwrpasol i garu, a thorri’r cylch a fydde, o bosib, wedi arwain at fwy o drais.

Rydym ninne, gyda dewisiadau, lle mae gymaint heb ddewis, yn ffodus drwy gael opsiynnau, er fod rhain yn anodd, weithiau, eu cymeryd.

Adlewyrchid hyn hefyd ym mywyd yr Iesu, wrth anogi Ei ddilynwyr i weddio i “ein” tad, nid “fy nhad” a’u anog i garu eu gilydd, nes iddo Ef hefyd gael Ei lofruddio. Roedd Ei farwolaeth, wedi anafu gan hoelion a gwaywffon y milwyr, ym mherthnasol a’r geiriau “Fy nhad, maddau iddynt canys na wyddant yr hyn y maen’t yn ei wneud”.(Luc 23:34).

Arweiniodd y cariad arberthol hynny, yn y pen draw, at yr atgyfodiad a’r gobaith nad fod marwolaeth yn cael y gair olaf.

 Gadewid i hyn fodoli ym mhob man lle tristha mammau a thadau, meibion a merched, gyda’r dewis i ddangos cystal gras a dewrder a ddangosid yn Nottingham yr wythnos yma. A gadewid i ddybiwyr fel Abraham a Sarah, a, wrth reswm, chwarddodd ar y syniad fod bosib iddi eni plentyn yn ei henoed, fod mor hy a chredu fod bendithion a hiraeth calon yn medru cael eu cyflawni, boed hyn mewn llawennydd neu mewn tristwch ynte ar gychwyn neu ar ddiwedd antur bywyd.

Gyda fy ngweddion,

Pob Bendith,

Christine,

Gwarcheidwad.

“Dyn da, yn llawn o’r Ysbryd Glan ac o Ffydd.” 

Disgrifiad o Barnabas yn Actau 11:24 

“Nid cariad sy’n achyb rhywun sy’n parhau i wneud dewisiadau drwg. Enwir hyn yn ‘galluogi ‘. Peidiwch galluogi a gwrthodwch fod yn rwyd amddiffyn, iddynt gael tyfu fynny.” 

Reach Out Recovery.  

Am gyfnod ar ol pandemig Covid, ofnus oedd bobol ynglyn a cysylltiad agos a chyfarfodydd lle’r oeddynt yn teimlo bon’t dal o dan fygythiad.  

Yn Llythyr heddiw mae’n amlwg fod y Cristnogion cynnar yn dal i ofni Saul o Tarsus, yr hwn a oedd wedi eu herlid hwynt, er iddo brofi gweledigaeth ar y ffordd i Damascus.  

Yn Actau 9:26, maen’t yn amheus ei fod wedi wirioneddol newid ei feddwl a bod yn ddilynwr. Dealltwn eu ofn a Barnabas sy’n eu darbwyllo fod Saul wedi derbyn y ffydd ymddangosol newydd. Barnabas sy’n paratoi y ffordd i dderbyniad Saul a’i weinidogaeth wedyn, pryd mae’n chwilio am Saul (Actau 11:25) a dod a fo i Antioch lle galwyd y disgyblion yn Gristion am y tro cyntaf. 

Cafodd ei adnabod fel y galluogwr neu’r un sy’n magu hyder, sef ystyr ei enw, Barnabas. 

Beth bynnag, er i’r ddau gychwyn ar siwrne fel cenhadwyr, gyda cefnder Barnabas, John Mark, i’w helpu, maen’t wedyn yn cael ffrau amdano. Mae’r ffrau yn egar – mae’n debyg fod Paul yn amau fod John Mark yn mynd i ymadael a nhw yn Pamphylia ac efallai fod Barnabas yn teimlo dyletswydd i gefnogi aelod o’i deulu.  

Mae’n golygu eu bon’t yn gwahanu,  gyda Saul, Paul erbyn hyn, yn mynd a Silas i Syria a Barnabas yn mynd gyda Mark i Cyprus. Efallai fo’n gysur i ni wybod fod yna ffraeo rhwng Cristnogion adeg hynny fel y mae heddiw, ond be sy’n amlwg yw fod ‘r’un ohonynt yn gadael i’r anghydfod amharu ar eu cenhadaeth. Mae Paul a Barnabas yn galluogi i’r efengylu barhau ac mae’u gwahaniad yn sicrhau, oherwydd y modd a ddelwyd a’r sefyllfa, fod yr Efengyl yn lledaenu mewn ddau gyfeiriad. Hei lwc i hyn ddigwydd yn amlach! 

Heddiw, mae’r gair “galluogi” yn medru cael ystyr wahanol tra’n cael ei ddefnyddio yng nghyd-destun chwannaeth. Fel yr awgrymer yn Reach Out Recovery mae’n bosib esgusodi rhywyn chwannog, yn y gred anghywir fod hyn yn ei gefnogi, lle mae’n medru gohirio wynebu realiti a gwellhad. 

Efallai fod hyn wedi digwydd yn ein amgylchiadau ninne hefyd neu fod ffrau wedi creu rhanniad ac, os hynnu, calonogwch. Cymeradwuwyd Paul a Silas gan yr eglwys yn Antioch gyda dim cymeradwuaeth i Barnabas a Mark ond efallai fod penderfyniad Barnabas wedi galluogi ail gyfle i’w gefnder gan fod Paul yn sgrifennu nes ymlaen “dowch a Mark gyda chi oherwydd mae’n ddefnyddiol yn fy weinidogaeth” (2 Tim. 4:11). 

Fel cafodd Mark ail gyfle efallai ein bod ni, neu rhywun rydym yn ei adnabod, yn haeddu un hefyd. Pe ystyrwyd hyn, a fydde’n “galluogi” fel yn engraifft Barnabas y galluogwr, neu yng nghyd-destun Reach Out Recovery?   

A dan olwg digwyddiadau gwleidyddol ar hyn o bryd, a fydde’r canlyniad yn addas i Boris Johnson, Donald Trump a’r holl wleidyddion eraill ynghlwm, neu beidio?! 

Gyda fyng ngweddion, pob bendith, 

Christine, Gwarcheidwad. 

Pentecost yw’r 50’ed ddiwrnod ar ol Y Pasg, adeg pan ddoth yr Ysbryd Glan at y disgyblion cyntaf a phan lefarodd Pedr wrth y dorf a cafodd ei atynnu yno i weld be yr oedd yn digwydd.
Mae’r digwyddiad, yn Actau, yn cyferbynnu’n fawr gyda’r digwyddiad yn efengyl Ioan pryd ddoth Yr Iesu at Ei ddisgyblion ofnus ar ddiwrnod yr Atgyfodiad ac anadlu arnynt gan ddweud “Derbyniwch yr Ysbryd Glan”. Mae’r Iesu hefyd yn rhoi iddynt y medr i faddau pechawd, cam mawr ymlaen i’W ddilynnwyr ffaeledig, rhain a wnaeth yn aml camddeallt, gwadu a’I wrthod Ef.

Fel cyferbyniad, yn lle anadl yr Ysbryd Glan, mae swn gwynt mawr gwyllt i’w glywed yn Actau, mor swnllyd ei fod yn llenwi’r ty lle mae’r disgyblion.
Tafodau, fel taen’t ar dan, sy’n cyflwyno’r Ysbryd Glan ar y disgyblion, sy’n dechrau siarad iaith wahanol a ddeallid gan y dorf o amryw genedl sy wedi ymgynull y tu allan, a wedi syfrdanu eu bon’t i gyd yn deallt yr hyn a ddywedwyd.
Mae’r effaith ar y disgyblion yn uniongyrchol – maen’t yn gadael eu lloches ac mae adroddiad Pedr i’r dorfa yn tystiolaethu sef “bydd pawb sy’n credu yn enw’r Arglwydd yn cael ei achub.”
Cychwynwyd gwaith yr eglwys!

Treuliwyd dim ond pedair bennod ar ddyfodiad yr Ysbryd Glan yn efengyl Ioan, gyda gweddill pennod dau ynglyn ac adroddiad Pedr.
Does dim amser rwan i ystyried beth a ddigwyddodd ac, yn hytrach na’r disgyblion sy wedi drysu, angrhedadol a wedi syfrdanu , y dorf sydd yn ymdrechu i ddeallt, gyda rhai yn honni fod y disgyblion wedi meddwi.

Golygai rhodd yr Ysbryd Glan fod y disgyblion bellach yn dystion, fel a ddywedodd yr Iesu.
Deallent faint o faddeuant cawsant a rwan mae ganddynt y grym i faddau i eraill – mae adroddiad Pedr yn anog ei wrandawyr i edifarhau a mae Ioan yn deuthym fod sawl gwyrth ac arwyddion yn digwydd, gyda pobol yn rhannu eu eiddo a bwyd wrth i ffordd newydd o fyw gychwyn.

A felly mae i ninnau, canys, gyda neu heb Gristnogaeth, mae ganddom ni nerth. Y grym i wneud gwahaniaeth i’n bywydau ein hunain ac i fywydau eraill. Grym i faddau yn lle beio. Grym i ddarganfod tir cyffredin yn lle gwahaniaeth.
 Neu ddim, fel y gwelid gyda’r stryffaglu am rym sy’n digwydd ar “Good Morning” yr ITV.

A oedd gan Felangell, fel dynes o’i hoes, rym, neu beidio? Rhoddwyd statws iddi drwy cael ei geni i deulu cyfoethog, a gwelid meddwl penderfynnol ganddi wrth ymadael a’i theulu, dewis ffordd arall o fyw, ac ar ei phen ei hun, meddylfryd sef achosi newid yn lle ysu i bethau fod yn wahanol.

Yn sicr, dangosodd Melangell y grym meddal, sy’n cael ei grybwyll yng nghylchoedd gwleidyddol heddiw, wrth iddi wynebu’r tywysog Brochwel mewn sefyllfa a allasai fod wedi gwaethygu a mae’r ddau yn atynu’r ore oddiwrth eu gilydd wrth i’r dyffryn ddod yn fan o seintwar, gwellhad a chroeso gan i Brochwel rhoi’r darn yma o’r dyffryn i adeiladu eglwys, ac, wrth i chwiorydd ymuno a hi, cychwynwyd gymuned, gyda hithe’n abades.

Grym mewn wahanol ffurf, yn gwneud gwahaniaeth i fywydau adeg hynny ac heddiw – grym cariad, grym y Pentecost a grym anadl Bywyd ei hun.

Diolchwn i Dduw am yr Ysbryd Glan, rhodd cariad, a’r nerth i wneud gwahaniaeth er da yn ein cenhedlaeth, fel a wnaeth Melangell a Brochwel yn eu adeg hwynt.

Gyda fy ngweddion,
Pob Bendith,
Christine,
Gwarcheidwad.

 “Y pethau hyn a lefarodd yr Iesu, ac efe a gododd ei lygaid i’r nef, ac a ddywedodd, Y Tad, daeth yr awr; gogonedda dy Fab, fel y gogoneddo dy Fab dithau”

Yr Iesu yn efengyl heddiw, Ioan 17:1-11

“Ein gogoniant uchaf yw, nid mewn byth a syrthio ond am godi pob tro yr ydym yn syrthio.”

Confucius.

Un o’r delweddau fwyaf trawiadol yn y cyfryngau yn ddiweddar oedd y ddau cyn-chwaraewr cynghrair rygbi yn rhedeg marathon ar gyfer hel dros pedwar miliwn o bunnoedd at atal y clefyd Motor Neurone.

Roedd y ddau wedi chwarae i Leeds Rhinos ond yn awr roedd Rob Burrows yn cael ei wthio o gwmpas y daith gan ei gyn gymydog yn y tim – Kevin Sinfield.

Ar ol 24 milltir cododd Kevin, Rob o’i gadair olwyn er mwyn iddynt groesi y linell terfyn gyda’i gilydd. Nes ymlaen defnyddiodd Rob ei lais electronig i ddweud mae hwn oedd diwrnod llawennaf ei fywyd – am ddewrder, am gyfeillgarwch ac am ddiweddglo werth chweil i marathon gyntaf Rob Burrows ar gyfer MND!

Dwy fil o flynyddoedd ynghynt, digwyddodd ddiweddglo gogoneddus arall wrth i’r Iesu gael Ei atgyfodi ar ol y croeshoeliad. Wrth Iddo fynd i mewn i Jerusalem ar ddydd Sul y Palmwydd, fe ddywedodd:

“ 23 A’r Iesu a atebodd iddynt, gan ddywedyd, Daeth yr awr y gogonedder Mab y dyn.” Ioan 12:23-24, ac, wrth i Judas adael y Swper Olaf I’w fradychu; “ 31 Yna gwedi iddo fyned allan, yr Iesu a ddywedodd, Yn awr y gogoneddwyd Mab y dyn, a Duw a ogoneddwyd ynddo e”. (13:31)

Nid cyn y Dyrchafael lefarwyd y geiriau hyn ond cyn y croeshoeliad, y diweddglo ofnadwy hwnnw sydd, ystywaeth, yn datguddio grym duwiol drwy dyfnderoedd cariad.

Arweiniodd y croeshoeliad i’r atgyfodiad a’r dyrchafael, pryd ddychwelodd yr Iesu i’r gogoniant nefol lle cychwynodd. O reidrwydd derbyniodd Ef a’i greal y gwahaniad ynglyn a hyn, ac, hyd at y diwedd, roedd yr Iesu yn bendithio a hybu Ei ddisgyblion (Luc 24:51).

Ni wnaeth yr Iesu gefnu ar y rhai oedd yn ceisio deallt be oedd yn digwydd – dywedodd wrthynt am aros am y grym o’r uchelderau, yr hyn a adawodd iddynt ddychwelyd i Jerusalem gyda llawenydd mawr wrth iddynt ddisgwyl am hyn.

Mae’r chwedl yn un cyfarwydd i ni a gwybum y doth yr Ysbryd Glan atynt yn ystod y Pentecost a thrawsnewid y disgyblion petrusgar rheini i fod yn dystion grymus i cariad a gogoniant Duw yn y byd.

Ond, ar y pryd, roedd rhaid i’W ddilynwyr credu a ymddiried yn y Crist a disgwyl i hyn ddigwydd – wrth i ni wynebu colled, ansicrwydd a’r temtasiwn at isel ysbryd heddiw, efallai fy’n rhaid i ni wneud yr un fath,  ymddiried yn rym Duw i helpu ni orchfygu yr herion sy’n gwynebu ni yn ein cenhedlaeth fel bod gogoniant a chariad Duw yn weledig yn ein bywydau a’r byd heddiw hefyd.

Gyda fy ngweddion,

Pob Bendith,

Christine,

Gwarcheidwad.

“22 Pryd hau, a chynhaeaf, ac oerni, a gwres, a haf, a gaeaf, a dydd, a nos, ni phaid mwy holl ddyddiau y ddaear.”
O Genesis 8:22-31.

“Mae teiseni Cymraeg yn arwydd o letygarwch” meddai Fr. Counsell.
“Felly os gwelwch hanner-pen, chwith eithafol, neo-fascaidd sy’n edrych allan o’i le yma, y cwestiwn pwysica fedrwch ofyn iddo yw “a hoffech chi deisen Cymraeg?”
Adroddiad o ffrae yn Llanilltyd Fawr.

Dydd Sul y Rogiad yw heddiw, o’r Lladin “rogate” – “gofyn”, sef gofyn am fendith Duw ar hadau’r Gwanwyn yn arwain at gynhaeaf yr Hydref.
Mewn llefydd gwledig fel hyn, pebai’r
cnydau’n methu a’r cynhaeaf yn brin, bydde’r pobol yn llewygu.

Heddiw mae archfarchnadoedd a siopa ar-lein yn golygu nad yw’r cysylltiad a’r ddaear mor gry’ ac yr oedd ond mae’r blychau ar y shilffoedd a gwendid yn y drefn o gynhyrchu bwyd, costau uchel ac ati, yn creu pryder ynglyn a bwyd.

Defnyddir rhandiroedd a gerddi i dyfu llysiau a ffrwythau yn ogystal a blodau, a mae gwerthiant hadau wedi cynyddu’n fawr – a mi ddyle hyn oll wneud gwahaniaeth.

Y dydd Sul a’r tridie cyn y Dyrchafiad yw tymor y Rogiad, ac mae’n arferol cael gwasanaeth ty allan ym myd natur a dathlu creawd Duw wrth ofyn am Ei fendith ar y tyfiant a’r cynnyrch
diwydiannol ac o’r ffatrioedd.

Mae hefyd yn adeg meddwl am esgeulusdod ac ymelwad o’r tirwedd, newid hinsawdd a chynhesu fyd-eang.
Roedd cyfnod y Rogiad hefyd yn gyfle i ddysgu i’r ifainc am ffiniau’r tir a’u cymunedau.

Yn Llanilltyd Fawr mae ffrae wedi datblygu ynglyn a’r croeso i ffoadurion o’r Iwcrain ac mae teiseni Cymraeg wedi eu rhoi am ddim i’r grwpiau anghytunol er mwyn hybu heddwch.
Defnyddio bwyd i ymuno a bwydo y rhai sydd ei angen a sy’n ei dderbyn.
Dyma be wnaeth yr Iesu drwy fwydo’r pum mil gyda’r bara a’r pysgod a’r gwin ar ol eu cymeryd,  bendithio, tori a’u rhannu. Gofynnodd i’w ddilynwyr wneud yn debyg er cof Amdano, a dwy fil o flynyddoedd bellach ar phob ddydd Sul mae’r Cymun sanctaidd yn adlewyrchu hyn drwy atynu ac ymuno miliynau o bobol o bob barn a modd o fyw.

Roedd y partiion stryd yn ystod y coroni hefyd yn dathlu bwyd ac ysbryd cymdeithasol wrth i bobol ymuno er mwyn nodi’r cychwyn newydd.

Efallai fydd engreifftiau parhaol o letygarwch a rhannu teiseni Cymraeg yng wyneb milendra yn helpu ymuno
pobol a gorchfygu rhaniadau – a nid yn unig yn Llanilltyd Fawr!

Gyda fy ngweddion,
Pob Bendith,
Christine,
Gwarcheidwad.

“A pha beth bynnag a ofynnoch yn fy enw i, hynny a wnaf; fel y gogonedder y Tad yn y Mab. 14 Os gofynnwch ddim yn fy enw i, mi a’i gwnaf.”
O Ioan 14:1-14.

“Rwyf yn dwad nid i gael fy ngwasanaethu, ond i wasanaethu”
Y brenin Charles yn ystod y coroni, ar ol yr Iesu yn Matthew 20:28.

Yn y coroni ddoe cawsom gerddoriaerh gwych gyda arddangosfeydd anhygoel, gwasanaeth wedi ei adnewyddy a 2,300 pobol yn gwasgu i mewn i eglwys gadeiriol Westminster a miloedd o’r heddlu a milwyr yn eu diogelu.

Un o’r digwyddiadau a oedd i’w weld yn deimladwy oedd pan wnaeth ei fab William wneud addewid y gwaed brenhinol a gyda’r tywysog George yn fachgen pasiant i’w daid, mae’n debyg fod y frenhinaeth yn cyrraedd cyfnod fwy sefydlog nac a fu.

Addawodd y brenin i wasanaethu ac yfory mi fydd yna gyfle i eraill wasanaethu yn Yr Helpu Mawr, yn cyfrannu at waith lleol – onid am y glaw!

Mae adlewyrchiad heddiw yn dod oddiwrth yr esgob Gregory, sydd wedi rhoi caniatad i’r rhan yma o’r Ad Clerum gael ei ddefnyddio.
O bosib mae’n  anodd deallt y coroni, ei symbolaeth ac arferion hynafol ac, er o’r safbwynt Gymreig, efallai fydd y cyfansoddiad yma yn helpu rhai i ddeallt beth sydd wrth galon y coroni.

Ysgrifennai’r esgob;

 “Whether we support the monarchy or not, however, this ceremony does represent the inauguration of a new Head of State for the United Kingdom, a present reality even if again there are those who’d prefer a free Welsh Republic. And what is extraordinary is that although we live in a largely secularized family of four nations, this sacred event will be put at the centre of the country’s life. For me, the presentation of the orb to the King will convey a central message, as the archbishop intones: “Receive this orb set under the cross, and remember that the whole world is subject to the Power and Empire of Christ our Redeemer.”

Sgwn i a fydde’r seremoni yn cael ei ganiatau o gwbwl petai pobol yn deallt be sydd ynddo?

I gychwyn arni, gwasanaeth Cristion yw hwn. Mae yna sibrydion o angytuno rhwng plasdai Westminster a Lambeth ynglyn a chynnwys cynrychiolwyr rhwng- grefyddol yn y wasanaeth, er fod y symbolaeth yn Gristion oll.
Dywedai, er holl crandwyr hudol y dillaid, fod y brenin a’r wlad o dan reolaith ac awdurdod yr Iesu, a fu rhaid i bawb sefyll yn ddiymhongar o flaen orsedd Duw.
Mae tlysau’r goron, er eu llewyrch a hanes,  yn symbolaidd o bwysigrwydd trugaredd, cyfrifoldeb a gwasanaeth, ac i gyd yn bosib yn y byd ddynol drwy rym y Crist fel gwaredwr, yr un a gynigodd Ei fywyd fel offrwm drost ein pechodau a sy’n cynnig Ei ras mewn amser anghenus. (Hebreiaid 4:16).

Mae yna ystyr lle mae seremoniai’r coroni yn ceisio arwain, rheoli a chyfyngu grym y brenhinoedd canol-oesol i gyfeiriadau da yn hytrach na gormesi.
Efallai fod grym y teulu brenhinol wedi ei ddwyn ymaith o dan ein democrataith modern, ond mae’r coroni, wrth galon, yn atgoffa pawb fod angen cymorth Duw arnom, a mae’r Iesu yw’r gwir Frenhin a ffynhonell holl ddaioni.
Ddyle diben fel hyn gael ei gefnogi yn ein gweddion am fywyd ein gwlad.

Amen i hynny!

Gyda fy ngweddion, pob bendith,
Christine,
Gwarcheidwad.